Leeshuisje Boekenhof

****************************************************************************************************************

Hogwarts School,

Martha keek heel lang uit naar het moment dat ze haar Ravenklauw kostuum twee volle weken in school mocht dragen. Ze is heel pienter (meer dan goed is voor haar) en daarnaast ook enorm eigenwijs (ook meer dan goed is voor haar). Het kon al bijna niet anders dan op een teleurstelling uitdraaien. De kledij die ze droeg mocht wel anders zijn, de regels in de school bleven bij het oude. Ze verveeld zich net zo hard als alle andere dagen. Niets dat dat hoofdje uitdaagde. Elke ochtend is het een gevecht om haar naar school te krijgen. Ondanks alle tienen, ze haat het!

Finn is een elektrowonder. Amper 17 jaar en hij bouwt een vliegtuigje met een zelfgemaakte motor als je wil. Of een groendak met automatische bewatering op zonne-energie in miniatuur wel te verstaan. Hij heeft gespaard voor zijn eigen 3D-printer waar hij voor de UGent kleine printopdrachten uitvoert. Hij is bezeten van elektrodynamica en is een krak in wiskunde. Iedereen wil in zijn groepje zitten voor klassikale opdrachten, zolang tenminste hij al het werk doet. En soms, als hij zenuwachtig is vult hij zijn toetsen niet in. Bijna zat hij daardoor in een beroepsopleiding. 

Bas is echt zo vrolijk als hij eruit ziet. Hij bouwt de mafste dingen, hoe groter en complexer hoe liever hij het heeft. In weer en wind in de buitenlucht, het deert hem niet. Zijn ouders hebben hem heel zijn jonge leven naar school moeten slepen. Hij werd zo moe, zo verdrietig van al die onvoldoendes. Een hele dag zitten, hij kon het gewoon niet. En neen, hij spreekt nog steeds geen woord frans (hij is heus niet de enige), maar heeft ondertussen zijn eigen bouwbedrijf met personeel dat hij beheerd.

Bij Kathleen is er iets misgelopen in de lagere school. Ze las wat trager en begreep die sommen niet. Ze heeft ergens een achterstand opgelopen. Het is te zeggen, haar vertrouwen heeft een flinke deuk gekregen. Ze bestempelt zichzelf als zijnde dom, wat zeer te betwijfelen valt. Sociale druk om bij een groep te horen, kent ze niet. Zij is wat men noemt een hele persoonlijkheid. Daarnaast heeft ze een enorm sociaal engagement. Als jong volwassene is ze tijdens de eerste lockdown vrijwilligerswerk gaan doen in een rusthuis. Hopelijk durft ze het binnenkort aan om mee te doen voor het ingangsexamen van de politie. Ik vermoed dat ze er thuis zou zijn. Maar wie weet? Ze is tot zoveel in staat, mocht ze dat zelf ook een klein beetje geloven.

Waarom worden kinderen gedwongen om zo gemiddeld te zijn? Zit er niet in elk kind iets dat zich buiten die middelmaat bevindt? Stel je Finn eens een jaar later voor. Plots zal hij merken dat er nog zo’n rare snuiters zijn die altijd met hun neus in de wiskunde boeken zitten. Moeten wij niet juist daar naar op zoek? En of je nu wat van talen kent of erg handig bent, houdt van technologie of eerder heel zorgzaam bent. Het is jouw bijzondere talent.

Soms droom ik van mijn eigen Hogwart school. Je zou niet moeten kunnen toveren, alleen een beetje bijzonder zijn, dat zijn we tenslotte toch allemaal. Als dat niet magisch is. Pas op, er zou heel erg hard gewerkt worden, maar daar staat tegenover dat alle leerkrachten het beste van zichzelf geven. Wat zou er gebeuren als we van de leerkrachten minder administratie en meer inspraak verwachten? Zijn zij niet de deskundigen bij uitstek? Hoe anders kunnen zij de magie in al die kinderen naar boven brengen? Vanzelfsprekend is elk vak even belangrijk. Esthetica en wiskunde, als latijn en biologie net als muziek en technologische opvoeding. Gelukkig moet je niet in elk vak scoren. Haalde trouwens de beroemdste leerling, Harry, van de Hogwarts school niet zelf een aantal onvoldoendes? Dit wil niet zeggen dat je zomaar onvoldoendes mag halen. Neen, je bent zelf mee verantwoordelijk voor je leerplan, samen met de leerkracht. Oh ja, en we delen de kinderen in volgens:

• Griffoendor: moedige leerlingen
• Ravenklauw: intelligente en creatieve leerlingen
• Zwadderich: ambitieuze of sluwe leerlingen
• Huffelpuf: vlijtige leerlingen

En ten slotte ondertekenen wij de 10 onderwijsgeboden van Stijn de Paepe:

1. Bovenal: de lat mag hoog!
2. Mijd de blitse pedagoog.
3. Leer uw leerlingen kritisch denken.
4. Dien hem nimmer op zijn wenken.
5. Zeg wat fout is en wat goed.
6. Durf te tonen hoe het moet.
7. Immer zult gij authentiek zijn.
8. Geef maar les. Moet niet ludiek zijn.
9. Wees bezeten door uw vak.
10. En heb aan geboden lak.

Ik ben nog juist op zoek naar een kasteel op een berg of een wolk. 

Ik wens ons allen en de beleidsmakers in het bijzonder veel magie! Durf te investeren in leerkrachten, het komt de toekomst ten goede. Dat zij toch maar twee keer nadenken om creativiteit uit het leerplan te halen. 

****************************************************************************************************************

Bubbel

Ik ging er helemaal niet over beginnen, de kranten schrijven zelfs over niets anders meer. Maar ga het dan toch maar doen. Neen, ik geloof niet dat ik wezenlijks heb bij te dragen. Ja, ik denk dat alles al is gezegd. Waarom dan? Toch nog iets op de hoop gooien. Het wringt om het niet te doen. Ik heb deze dagen niets gedaan om mijn steentje bij te dragen. Ik heb me niet opgegeven als vrijwilliger, ik heb niet mijn best gedaan om anderen op te vrolijken. Je zou nog kunnen zeggen dat ik flink thuis ben gebleven, me aan de regels heb gehouden. Ik geloof best dat het voor sommigen een opoffering betekent, daar kan ik me geenszins achter verschuilen. Deze verplichte en dus ook geoorloofde opsluiting betekenen een geschenk voor mij. 

Waarom dan?

Nog nooit was de link tussen het klimaat, ons welzijn, welbevinden en de economie zo pijnlijk bloot komen te liggen. De afgelopen jaren, was het niet nodig om te investeren in onderwijs, in zorg of cultuur. De poten van de beschaving werden onderuit gehaald. Gelukkig zou je bijna kunnen stellen dat artsen nog over wat lobby macht beschikken waarbij ze zichzelf hebben kunnen vrijwaren van besparingen. Hetzelfde geldt voor de universiteiten. Onze universiteiten zijn de kers op de taart. Maar wat als die taart meer op een ingezakte pudding lijkt? Heel simpel, dan valt die kers eraf. Al jaren trekken professoren aan de alarmbel dat startende studenten niet meer aan het basisniveau voldoen. Was kennis niet altijd onze grondstof? Gaan we die zomaar opgeven? Dat deze crisis mensen in de zorgsector in de bloemen zet, appreciatie toont voor medewerkers van voedingswinkels, en mensen die het huisvuil komen ophalen doet mij deugd. Dat deze crisis de pijnpunten van jarenlange besparingen blootlegt, kan ook een goede zaak zijn. De noodzaak om het aan te pakken is nu vanzelfsprekender.

Waarom heeft men al jaren niet geïnvesteerd in de fundamenten van onze beschaving? Economen waarschuwen al langer dat ons kapitalistisch systeem ziek is. Dat komt niet enkel uit de hoek van Thomas Piketty of Gabriel Zucman; ook het boek ‘Gigantisme’ van Geert Noels wijst daarop. Een aantal giganten slokken elke nieuwe vorm van ondernemen op of sluiten nieuwe vormen uit. Ongelijkheid, welvaartsziekten, gebrek aan empathie, milieuvervuiling, vervreemding en zelfs zelfdoding zijn hiervan het gevolg. Eerder dan een betoog tegen ondernemingszin, is dit een warm betoog voor een tragere en meer menselijke economie. Welzijn en economie kunnen niet zonder elkaar, ze beïnvloeden elkaar wederzijds. Een goed uitgebouwde zorg of cultuur bestaat slechts bij gratie van een goed economisch model en visa versa. 

Dat de crisis in eerste instantie is ontstaan omdat wij roofbouw plegen op de natuur is duidelijk. Ook hier zou de term gigantisme toegepast kunnen worden. Exploitatie en natuurbehoud zijn niet meer in evenwicht. We verjagen dieren uit hun natuurlijke habitat, zodat zij zich elders -dichter bij de mens- moeten vestigen. Omdat de wilde dieren dichter bij de mens komen te staan kunnen zij ook makkelijker virussen overdragen die ons als mens ziek maken. Blijkbaar trachten virologen en epidemiologen ons al jaren te waarschuwen voor het uitbreken van een virus ook in het Westen. Meer nog, als wij ons gedrag niet aanpassen zal dit niet het laatste virus zijn dat ons treft. En, zo gaat men verder, dit is niet het meest dodelijke virus.

Tenslotte toont de crisis ons dat we andere mensen nodig hebben om ons lichamelijk, geestelijk en sociaal goed te voelen. We kunnen dan wel pakjes thuis laten leveren, online vergaderen, apéro skypen tot automatisering in de zorgsector; het vervangt de nood tot echt contact niet. Wat een opluchting. Het vertrouwen dat we stellen in wetenschap en techniek dient eveneens aangestuurd te worden. bepaalde effecten van de wetenschap en techniek hadden we niet zo bedoeld en niet zo voorzien. Denk hierbij aan het internet dat gestart is vanuit de meest democratische idee, namelijk wereldwijd informatie beschikbaar stellen. Wie had durven voorspellen dat de giganten (van het gigantisme) deze informatie gingen misbruiken voor economische, sociale en politieke doeleinden. Denk aan de discussies omtrent privacy, de camera’s met gezichtsherkenning, enzovoort. Er is een verschil tussen wat we kunnen (wetenschap en techniek) en wat we met die kennis doen.

Uiteraard trachten kritische mensen evenwicht te zoeken. Ik denk hierbij aan internetpionier Marleen Stikker, privacyactivist Matthias Dobbelaere-Welvaert en de vrouwelijke filosofe Åsa Wikforss. 

Als je de crisis zo leest, biedt zij perspectief. Daar we met z’n allen getroffen worden, wereldwijd is het nu een uitgelezen kans om het anders te doen. De menselijke conditie is niet religie, niet wetenschap en techniek noch economie. De mens is een politiek wezen, om het met de woorden van Hannah Arendt te zeggen. Elke mens is dus een politiek dier. Het is de taak van ieder individu om erover te waken dat politiekers die hun mandaat van het volk krijgen besturen. De samenleving verbinden in al zijn aspecten. Politiek als de lijm van de maatschappij. Als zij, tenminste zoals politicoloog Carl Devos benadrukt, boven zichzelf uitstijgen. Meer nog, aldus Carl Devos zijn zij dat aan ons verplicht. Ik kan me voorstellen dat Hannah Arendt hiermee instemt.

De afgelopen acht weken was ik optimistisch, hoopvol tot Maaike Cafmeyer me uit mijn bubbel haalde. Ze liet een blik achter de schermen van mijn geliefde culturele wereld zien. Zij, actrice en haar man, muzikant. Alles ligt plat, heel de theater-, filmwereld, concerten en dansvoorstellingen. Wanneer kunnen zij terug aan de slag? En vooral is het dan al niet te laat? Wat als het theater failliet is? Kunnen ze het anders aanpakken? Het is niet zeker dat zij kunnen rekenen op staatssteun, dat heeft met contracten op woord te maken. Maar, met een contract op woord kan je niet bewijzen dat je inkomsten verliest. Enzovoort, enzovoort, … Hoe kan dat nu, ik had er gewoon nog niet bij stil gestaan. Ik was niet optimistisch, ik was gewoon alleen met mezelf bezig. Laat ons hopen dat politici het beter doen en ook voor deze doelgroep een oplossing vindt. Want, zo zie je maar dat deze verplichte en geoorloofde opsluiting, waarbij ik fantaseerde dat zij enkel de creativiteit ten goede zou komen, mogelijk ten koste van de creatieve sector zal zijn.

**************************************************************************************************************************************

Hoop

Mijn onbevangenheid verliest met elk jaartje dat erbij komt aan kracht, zo lijkt het wel.

Ik zeg niets nieuws wanneer ik zeg dat ik van lezen hou. Hoe hard ik me er ook tegen verzet, ik word een veel strengere, kritische lezer als toen ik puber was. Ik lees nog even graag, even gretig maar dat complete weggeblazen worden door een boek is zeldzamer. De onbevangenheid maakt plaats voor meer beredeneerdheid.

Ik had het boek al een tijdje liggen, toch kwam ik niet aan lezen toe. Een ander kwam er altijd tussen. Tot nu dus, kwam het er een keertje van. Als je de achterplap en recensies erop naleest weet je dat Marjane Satrapi perfect het midden houdt tussen een lach en een traan. Voor mijn beredeneerde zelf is dat geen uitnodiging om te beginnen lezen. Maar, ik kan u zeggen dat die lach en traan bij mij eerder leek op oncontroleerbare huilbuien. Het is niet zo dat ik mezelf hoorde lachen, de humor was verfijnder. Hij bracht me tot tranen van ontroering. Er bleef, zo moest ik vaststellen, weinig over van mijn beredeneerde zelf. Ik was en ben  helemaal weggeblazen door het boek: ‘Persepolis’

‘Persepolis’ staat voor stad van Perzië. Van binnen uit ervaar je de strijd tegen de sjah, de islamitische revolutie, het opkomende fundamentalisme, de oorlog tussen Iran en Irak en de rol van het Westen daarin. Daarnaast is het een herkenbaar verhaal over liefde, vriendschap en familie in de meest moeilijke omstandigheden. Een boek waar de hoop, en meer bepaald de hoop op universele waarden als liefde, vriendschap en familie zo krachtig zijn. Dat ik uit pure onbevangenheid iedereen vrede en liefde op aarde wens!

Recensenten vragen zich wel eens af of het verhaal in romanvorm dezelfde kracht zou hebben.  Wat mij betreft kon het slechts verteld worden op de wijze zoals ze doet. De tekenstijl is zeer minimalistisch en geeft een diepte aan het verhaal. Net zoals de auteur Art Spiegelman geen ander medium had om zijn ‘Maus’ te schrijven.

Zou het mogelijk zijn dat je dit boek leest en het je niets doet? Zou het kunnen? Ik vraag het me af. Wat als politici het lezen, zou het hun denken beïnvloeden? Wat te denken van diplomaten. Of mensen met eerder radicale, raciale gedachten? Of gewoon jij? Zou het jou beïnvloeden?

Mijn wens voor 2020: Lees ‘Persepolis’ van Marjane Satrapi!

Vervolgens: Kijk naar haar filmbewerking in samenwerking met Vincent Paronnaud. Zij wonnen net geen oscar, wat het niet minder meesterlijk maakt.

Tenslotte: geef het minstens aan iemand cadeau!

…

*************************************************************************************************************************************

Het is allemaal de schuld van het Eurovisiesongfestival!

Bah! Ratings, quoteringen, ik kan zelfs niet meer rustig naar de toilet gaan of er wordt gevraagd hoe ik mijn bezoek ervaren heb. Geen nood, het neemt slechts een seconde van je tijd in beslag. Je drukt op een blij, neutraal of triest gezicht. Ik weet niet hoe het met ‘men’ zit, ik verwacht slechts van een toilet dat ze proper is, dat er toiletpapier voorhanden is en dat ik mijn handen kan wassen. Een muziekje vind ik niet verkeerd. Het houdt vervelende geluidjes tegen. Is dat nu een reden om op het trieste gezicht te drukken, vraag ik mij af? Weet een onderhoudsfirma zelf niet meer wat een toiletbezoek tot een ‘aangenaam’ bezoek maakt, vraag ik mij af? Zouden de onderhoudsmensen op commissie werken, vraag ik mij af? Bij de honderdste smiley krijg je als personeelslid een ticket voor de film? U begrijpt, ik druk niet op die smiley, ik steek mijn tong uit. Ik ben geïrriteerd.

Het is allemaal de schuld van het Eurovisiesongfestival! Zijn zij niet begonnen met de ‘men’ een stem te geven? Ja, daar zaten we op te wachten: de stem van het publiek. Die ‘men’ weet tenslotte veel beter dan vakmensen wat goede muziek is. In hoeverre we de muziek nog terugvinden in de act, laat ik in het midden. Het gaat tenslotte over smaak. En we weten allemaal dat smaak slechts relatief is, daar hebben wij geen vakmensen voor nodig. Ik hoor dat liedje graag en jij een ander, daar hoeven we niet over te discussiëren. We zijn het eens dat we het oneens zijn. Als dat liedje gezongen wordt door een melancholische Italiaan, die me in de verte aan mijn vakantielief doet denken, klinkt nog veel mooier, nietwaar? Het gaat tenslotte over smaak.

En zo geschiedde dat de ‘men’ in elke dans-, muziek-, kook-, multitalenten programma de uiteindelijke stem werd. En mocht het zich beperken tot televisie. Neen, geen enkel hotel, restaurant, bar, winkel tot supermarkt (god nog aan toe) bezoek blijft gespaard. De rating van de ‘men’ is alom aanwezig. Wat goed zeg, zo zal je nooit nog bedrogen uitkomen. Werkelijk? Die ‘men’ heeft het mis. 

Ten eerste krijg je een terreur van het publiek. Elke klant draagt het potentieel in zich om je zaak te devalueren. Gaande van de matras was te zacht, de uitbater maakte grapjes die ik niet begreep tot de tomaat was te snel overtijd. Eerlijke, goedbedoelde meningen. De kamer was in het blauw geschilderd, zo’n lelijke kleur. Als uitbater kan je er maar best niet te veel aandacht aan schenken. Die terreur van het publiek bestaat net in de misvatting dat elke goedbedoelde mening waardevol is. Zij is slechts willekeurig. Wat zijn de criteria die het publiek hanteert?  Wil een rating voorbij de willekeur en daaruit voortvloeiende terreur gaan, dan moeten maatstaven ingevoerd worden. Goede vakmensen en deskundigen gaan voorbij aan de subjectieve persoonlijke belevenissen. Zij kijken niet of er eenmalig een overrijpe tomaat tussen de groenten ligt. Een deskundige kan bijvoorbeeld niet van blauw houden en tegelijk wel zien dat de toepassing van die kleur, in die ruimte uiterst geslaagd is. Een sommelier kan niet van zoete wijnen houden en tegelijk weten dat het hier een excellente zoete wijn betreft. Het vermogen dat smaak en verhevenere zaken als kunst beoordeelt is verre van subjectief. Hoe je smaak en kunst ervaart is een subjectieve aangelegenheid, ook voor de deskundige. Het oordeelsvermogen of zoals Kant dat reeds introduceerde, Kritik der Urteilskraft is algemeen geldig. Algemeen geldig wil niet zeggen statisch, zij kunnen doorheen de tijd evolueren. De maatstaven om bijvoorbeeld schilderkunst te beoordelen zijn doorheen de tijd geëvolueerd, net als de schilderkunst zelf. Natuurlijk mag jij van een liedje houden dat je in de verte aan je vakantielief doet denken. Tuurlijk wel, maakt dat je echter bevoegd om een oordeel te vellen? 

Smaak is niet relatief. Het is een van onze moeilijkste, delicaatste, kwetsbaarste vermogens omdat -in tegenstelling het vermogen tot het opnemen van kennis- het zoveel emotie, gevoel teweeg brengt bij iedereen van ons. Bij het horen van een compositie van Bach kan je geroerd worden tot tranen toe. Of helemaal niet. Om het oneens te zijn over de kwaliteit van de compositie moet je toch met een behoorlijke motivatie voor de dag komen. Durf jij bijvoorbeeld Bach zijn complexe gebruik van het contrapunt aan te vallen? Ik niet, alleszins. Ik ken er ook helemaal niets van. Heel anders dan een musicus moet ik niet mijn best doen om iets te voelen bij de muziek omdat ik mijn technische bril niet afgezet krijg. Ik voel dat misschien wel meer, mijn mening zal minder interessant zijn als die van bijvoorbeeld Philippe Herreweghe.

Moge de tijd zijn aangebroken dat bijvoorbeeld een onderhoudsbureau voor ons beslist wat een toiletbezoek tot een smiley happy ervaring maakt. En dat dan liefst de hele meute van elkaar beoordelen en quoteren op basis van loutere willekeurige belevingen tot een punt van verzadiging mogen komen. 

Als u bij de volgende rating uw tong zou willen uitsteken, zal ik u zeer dankbaar zijn.

*************************************************************************************************************************************

Al die willen te kaap'ren varen, moeten mannen met baarden zijn 

Jan, Pier, Tjoris en Corneel, die hebben baarden, die hebben baarden 

Jan, Pier, Tjoris en Corneel, die hebben baarden zij varen mee…'

Cultuuroptimisten, zijn de Jan, Pier, Tjoris en Corneel van onze tijd. Zij zijn onze mannen en vrouwen (zo geëvolueerd zijn we intussen wel) met baarden. Hun bevinding worden uitgebreid gestaafd met cijfers en feitenmateriaal. Cijfers, liegen niet, ze ontmenselijken alleen. Laat het ons daar niet over hebben. Nog nooit zijn we zo welvarend geweest. Nog nooit is er zo weinig honger geweest. Nog nooit zijn we zo aardig geweest, enzovoort. Een geruststellende gedachte, dat meen ik, zeker voor zo'n angsthaas als ik. Ik vind het niet boeiend als de  Orbannen - Bolsonaro's van deze wereld de verkiezingen winnen, het maakt mij bang. Als ik lees dat het eigenlijk nog nooit zo goed is gegaan, kan ik opgelucht adem halen. Geschiedenis herhaalt zich niet, toch nooit op juist dezelfde manier. Stel je voor.

'Al die willen te kaap'ren varen, moeten mannen met baarden zijn 

Jan, Pier, Tjoris en Corneel, die hebben baarden, die hebben baarden 

Jan, Pier, Tjoris en Corneel, die hebben baarden zij varen mee…'

Wringt het daar nu niet? Je kan uit de geschiedenis afleiden dat we op dit ogenblik in de beste der tijden vertoeven. Wat je echter niet kan doen is op basis daarvan afleiden dat morgen ook nog zo zal zijn. Het is niet omdat vandaag de zon schijnt, dat ze morgen opnieuw zal schijnen. Flauw? Ik weet het, ware het niet dat het weer zo onderhevig is aan de chaostheorie, had ik mijn best gedaan iets originelers  te zoeken.

Chaostheorie is gebaseerd op het onvoorspelbaar gedrag van deterministische systemen. Aan de hand van computerberekeningen beschreef Lorenz in 1961, dat in theorie het fladderen van de vleugels van een vlinder die opstijgt van een takje ergens op de evenaar hele kleine luchtbewegingen kunnen veroorzaken, die uit kunnen groeien tot een heuse orkaan elders op de wereld. Jim York, een bekende wiskundige, noemde dit de chaos, terwijl dat eigenlijk niet helemaal de goede benaming was. De beginsituatie bepaalt namelijk de uitkomst volledig. Alleen moet je deze beginsituatie exact kennen, wat door metingen principieel niet kan worden bereikt.

Met historische processen is het net zo, hele kleine, toevallige gebeurtenissen kunnen groeien tot heuse historische gebeurtenissen. Denk hierbij aan het ontstaansmoment van W.O.I. Hadden we de beginsituatie exact gekend, hadden we op voorhand de uitkomst kunnen voorspellen. Echter, is hier sprake van een escalatie van kleinere conflicten, waarvan een wijziging van een omstandigheid, een andere afloop had kunnen betekenen.

'Al die willen te kaap'ren varen, moeten mannen met baarden zijn 

Jan, Pier, Tjoris en Corneel, die hebben baarden, die hebben baarden 

Jan, Pier, Tjoris en Corneel, die hebben baarden zij varen mee...'

Wil dit zeggen dat geschiedenis zinloos is? Integendeel. We kunnen geschiedenis niet voorspellen, we leren veel over onze menselijke gedragingen die we doorheen het tijdsverloop zien terugkeren.  

Cultuuroptimisten, de Jan, Pier, Tjoris en Corneel van onze tijd. Zij zijn onze mannen en vrouwen (zo geëvolueerd zijn we intussen wel) met baarden. Zij hebben een dosis zelfvertrouwen en lef om zo optimistisch te zijn. Ik vraag me af waar dat optimisme op gebaseerd is?

*************************************************************************************************************************************

Op een regenachtige dag in maart denk ik aan dit mooie gedicht:

Erik Spinoy

Je weet niet wat je zegt
in welke grond het valt

of het in lentes opschiet
als een distel
klaproos
tulp

verdooft of wekt
wanneer je

in je stenen klokhuis zit
en het geschrevene
nog leeft
of niet

en vreemde grond en verse regen
voor je spreken gaan
of niet.

Je weet het niet.

Uit: 'Boze wolven', 2003.

**************************************************************************************************************************************

 

De kerstperiode is een periode van verhalen vertellen. Of toch zo in mijn gedachten. Het meest houd ik van de nostalgische herinneringen aan te zoete films en sprookjes bij het haardvuur. In realiteit hol ik van hier naar ginder om pakjes te kopen. Om nog te zwijgen van de melodieën die in reclame wordt misbruikt. Elk jaar, precies op dat moment verword ik tot een soort grommend alter-ego van mezelf. 

 

En toch, die verhalen waar je je als een dekentje in wentelt. Heel even hoop je dat die enge meneer Scrooge uit ‘A Christmas Carol’ van Charles Dickens in het echt ook tot inkeer komt. Er zijn zoveel meneren Scrooges die ik ken, die veranderen zo gemakkelijk niet. Vroeger dacht ik dat je door het lezen van zo’n boek een beter mens werd. Zou het kunnen?  En, geldt dat voor iedereen of voor sommigen?  Of nog erger, ben ik een meneer Scrooge voor anderen?

 

Bepaalde verhalen zijn universeel, zij spreken zowel individueel als collectief aan. Dat is best bijzonder, ze vertalen een algemeen geldende idee in een concreet personage. Sommige verhalen tonen een idee op zo een manier waar het begrippenkader tekort schiet. Kijk eens naar het volgende fragment van Monty Python - Life of Brian - Your're all different: https://youtu.be/jVygqjyS4CA

 

Verhalen echter bezitten ook de kracht om anti-universalistisch, anti-individualistisch en anti-kritisch te zijn. Verhalen worden verabsoluteerd (net waar het fragment tegenin wil gaat). 

 

Als de kerstperiode dan nog voor iets mag staan, hoop ik dat we even stil staan bij de irritante en vooral anti-kritische, anti-universalistische boodschap van reclame (onder andere). Misschien mag 'A Christmas Carol' een tikkeltje moraliserend zijn, ik wentel mij daar graag in! 

 

 

**************************************************************************************************************************************

 

Wat een ontdekking! Ik kende de auteur in kwestie niet. Gelukkig lonkte het boek naar mij. De combinatie van een dromerig surrealisme en een harde realiteit, met een profetische afloop -zo weet ik nu- maken van deze leeservaring een heuse reis.

José Eduardo Agualusa, 'Het genootschap van onvrijwillige dromers'

 

 

**************************************************************************************************************************************

 

 

Zondag opnieuw kunnen genieten van Berg en Dal met Pat Donnez. Ditmaal ging hij in gesprek met Anne Provoost. Op een gegeven moment gaat het over liegen. Is literatuur niet liegen bij uitstek? Anne Provoost verslikte zich bijna . Tuurlijk niet. Gelijk heeft ze. Volgens mij bestaat het verschil er in dat je met een leugen de werkelijkheid wil bedekken om welke reden dan ook. Uit zelfbehoud, schaamte, bescherming,... van jezelf of de ander. Literatuur vertrekt vanuit fictie, een volledig verzonnen verhaal. Maar goede fictie onthult net de werkelijkheid. Zij doet het omgekeerde dan de leugen, ze brengt ons dichter bij de waarheid.

 

 

 

**************************************************************************************************************************************

 

 

 

Na de sluiting van Boekenhof ging ik helemaal tot rust komen. Ik ging ook de lerarenopleiding volgen en een opleiding praktische filosofie. Dat leek mij heerlijk, een jaar enkel met mezelf bezig zijn, een jaar helemaal voor mij.

 

Je kan het vergelijken met het vooruitzicht van vakantie. Je zit te zwoegen op je werk tot je plots een afbeelding ziet van je droomlocatie. Ken je het gevoel? 

Ben je eindelijk op die locatie. Merk je dat die stoel niet zo comfortabel zit. En, het zwembad leek veel groter.  En hoe mooi ook, zit je al met je gedachten bij het diner.  Ach, wij mensen zijn gedoemd om net dat te willen wat we niet hebben, zei Schopenhauer het niet.

 

Ik weet het niet. Is het uit verantwoordelijkheidsgevoel, is het dat ik altijd elders wil zijn? Ik kon geen rust vinden, ik voelde me nutteloos. Dus ging ik op zoek. Naar iets dat ik toch met al die andere dingen kan combineren. Voila, en zo maak ik een nieuwe start in de bibliotheek van Haacht en Boortmeerbeek.

 

De showroom, naast de winkel stond er wat doelloos bij. Wel, die hebben we ingericht als een leeshuisje. Ideaal voor de leesclub!

 'Van alle redenen om een boek te lezen is plezier wel het meest in ongenade geraakt'(Gerrit Komrij). Het is net dat plezier dat we aan elkaar doorgeven.

Heb je interesse of wil je meer informatie? Laat het me  weten: boekenhof.b@gmail.com

 

En wie weet, komen er in de toekomst nog activiteiten bij... Maar stap per stap. Ik moet nog opleidingen volgen, nieuwe job onder de knie krijgen en ja een doctoraat schrijven.

 

Nikita, vormgever illustrator geeft het leeshuisje een nieuwe stijl.

 

 

 

**************************************************************************************************************************************